Alternatif Tarım Nedir?
Alternatif Tarım Nedir?
Dünyamızı büyük bir hızla tükettiğimiz artık hemen herkes tarafından kabul edilen bir gerçek… Her ne kadar teknolojideki gelişmeler her geçen gün enerji kaynaklarımızı daha verimli kullanmamızı sağlasa da, yine de nüfusumuz büyük bir hızla artmaya devam ediyor. Artan nüfus daha fazla enerji tüketimi demek, daha fazla ekilip biçilen arazinin yerleşim yeri olarak kullanılmaya başlanması demek, daha düşük maliyetle daha fazla tarımsal ürün elde etmek zorunda olmak demek.
Öte yandan COVID-19 gösteriyor ki gerçekten hepimiz aynı gemideyiz ve dev dalgalardan sadece kendimizi kurtarabilmemiz mümkün değil. Vereceğimiz kararlar, atacağımız adımlar bütün insanlığı etkileyecek ve biz de bu sorumlulukla hareket etmek mecburiyetindeyiz.
Günümüzün sihirli sözcüğü, sürdürülebilirlik…
Hemen her sektörde sürdürülebilir üretim teknikleri hedefleniyor. Elbette bunların içinde en önemlisi, bir toplumun can damarı olan tarımda sürdürülebilirlik artık çok büyük önem kazanıyor. Tarımda sürdürülebilirlik konusunu farklı açılardan düşünmemiz gerekiyor. En başta tarımsal faaliyet ekonomik olarak sürdürülebilir olmalı ki işletme kar elde edebilsin ve böylelikle üretime devam edebilsin. Böyle bir faaliyet sosyal olarak sürdürülebilir olmalı, yani sadece işletme değil çalışanlar da fayda sağlayabilmeli ki tarım sektöründe çalışmaya devam edebilsinler. Nihayetinde de çevresel olarak sürdürülebilir olmalı ki kaynakları tüketme riskiyle karşıya karşıya gelinmesin ve üretim devam edebilsin.
Şimdi bütün dünya pestisit gibi kimyasal maddelerin yoğun olarak kullanıldığı, yüksek miktarda enerji tüketen, çok büyük tarımsal arazilerde yıllarca aynı ürünü en düşük maliyetlerle üretmeye çalışan ve ileriyi hiç düşünmeyen konvansiyonel tarım tekniklerinden uzaklaşıp, bütün bunlara bir alternatif yaratmaya çalışıyor. Basitçe ifade etmek gerekirse konvansiyonel tarım tekniklerini kullanmayan bütün yöntemlere “alternatif tarım” deniyor. Bu bağlamda organik tarım, permakültür, agro-ormancılık, entegre tarım gibi bütün başlıklar alternatif tarımın kapsamına giriyor.
Alternatif Tarımın Temel Özellikleri Nelerdir?
Konvansiyonel tarımın dışında kalan bütün bu farklı tarımsal faaliyetler ortak bazı noktalarda buluşuyor.
- Alternatif tarım teknikleri öncelikle doğayı; özellikle de suyu ve toprağı korumayı hedeflemektedir. Burada bitkiyi değil, toprağı beslemek öncelikli amaçtır.
- Pestisit ve kimyasal gübre gibi doğal olmayan girdilerin kullanımını azaltılarak, organik girdilerin üretim süreçlerinde daha fazla kullanılması teşvik edilmektedir.
- Doğal ekim döngülerinin takip edilmesi amaçlanmaktadır.
- Etkileri kısa vadeli değil uzun vadelidir.
- Biyoçeşitliliği gözetir.
- Hava, su ve çevre kirliliğini en aza indirir.
Yakın zamana kadar birçokları endüstriyel tarımın yan etkilerinin, dünyayı besleyebilmek için ödenmesi gereken bir bedel olduğunu iddia ediyordu. Bugün birçok bilimsel araştırma bunun doğru olmadığını ve sürdürülebilir bir üretim modelinin de pekala karlı olabileceğini ve ihtiyaçlarımızı karşılayabileceğini ortaya koyuyor.
Endüstriyel yöntemin sırtını gübre kullanımına yaslayarak üretime ağırlık vermesinin topraktaki minerallere ve faydalı organizmalara büyük zarar verdiğini artık tüm tarım dünyası biliyor. En önemli alternatif tarım uygulamalarından olan organik tarımda toprağın ve doğanın dengesi gözetilerek, kimyasal girdilerin kullanımını minimuma indirerek üretim yapılıyor. Elbette organik ile sürdürülebilir tam olarak eş anlamlı kelimeler değiller. Organik tarımda sürdürülebilirlik ilkesine uymayan birtakım uygulamalara rastlanabiliyor. Ancak konvansiyonel tarıma kıyasla bunun oranının çok daha düşük olduğunu söylemek mümkün.
Türkiye’de Belli Başlı Alternatif Tarım Uygulamaları Nelerdir?
Organik Tarım: Sentetik gübre, hormon, pestisit gibi kimyasal girdilerin kullanımını sınırlayan; içinde bulunduğu ekosistemle uyumlu bir şekilde üretimi hedefleyen organik tarım, en önemli alternatif tarım uygulamalarından biridir. İlk etapta Avrupalı ve Amerikalı bazı kişi ve kuruluşların girişimleriyle ülkemizde kullanılmaya başlanan organik tarım pratikleri, zaman içinde yerli üreticiler tarafından da benimsenmeye başlanmıştır. Konvansiyonel tarım üreticilerinin sayısı azalırken organik tarım ile uğraşan çiftçilerin sayısı hızla artmaktadır.
Permakültür: Latince “perm” yani “devam etmek” kelimesiyle “cultur” yani “tarım” kelimelerinin birleşiminden doğan permakültür ifadesi, özünde doğadaki gelişim süreçlerini örnek alarak hayata geçirilen sürdürülebilir zirai uygulamaları kapsamaktadır. Ülkemizde özellikle kıyı bölgelerinde sayıları hızla artan permakültür çiftlikleri kurulmaktadır.
Topraksız Tarım: Gelişim için gerekli besinleri ve suyu bitkiye toprağın dışındayken farklı ortamlarda sağlayan üretime topraksız tarım denir. Özellikle tarımsal arazilerin tarım dışı amaçlarla kullanımının artması ve mevcut tarım arazilerinde toprak kalitesinin düşmesi çiftçileri topraksız tarıma yönlendirmektedir. 1960’lı yıllardan itibaren dünyada ticari amaçlarla uygulanan topraksız tarım teknikleri, ülkemizde de 1990’lı yılların başından itibaren özellikle Antalya bölgesindeki bazı seralarda uygulanmaktadır.
KAYNAKÇA
https://dicoagroecologie.fr/en/encyclopedia/alternative-agriculture/
https://www.ucsusa.org/resources/what-sustainable-agriculture
http://tabider.org/Bilgi-Bankasi/Icerik/1449/Alternatif-Tarim.aspx
https://www.dunya.com/sektorler/tarim/topragi-korumak-icin-alternatif-tarim-yontemleri-haberi-285047
https://tr.wikipedia.org/wiki/Organik_tar%C4%B1m
